Cushing là hội chứng gồm tập hợp của hàng loạt dấu hiệu có liên quan đến tình trạng gia tăng nồng độ glucocorticoid trong máu suốt một thời gian dài, khiến cho sức khỏe phải chịu những ảnh hưởng tiêu cực. Vậy chính xác hội chứng Cushing là gì, nội dung được chia sẻ dưới đây sẽ cùng bạn tìm hiểu chi tiết.
1. Tìm hiểu hội chứng Cushing là gì?
1.1. Như thế nào là hội chứng Cushing
Hội chứng Cushing là thuật ngữ được dùng để chỉ tình trạng cơ thể gặp phải nhiều loại rối loạn như tăng cân, giữ nước, rạn da, cao huyết áp, loãng xương, yếu cơ,… Đây là hội chứng xảy ra khi có sự tăng quá mức các hormone cortisol trong thời gian dài.
Lạm dụng quá mức thuốc chứa corticosteroid là một trong các nguyên nhân mắc hội chứng Cushing
Hormone cortisol glucocorticoid do vỏ tuyến thượng thận sản xuất, luôn giữ được mức ổn định là do sự điều tiết của vùng dưới đồi não và tuyến yên. Nếu ở mức giới hạn bình thường, nó có nhiều công dụng với cơ thể như: chống lại stress, dùng năng lượng dự trữ, thúc đẩy chuyển hóa,… Tuy nhiên, nếu dư thừa hormone này sẽ là hệ lụy của hàng loạt tác động tiêu cực cho sức khỏe.
1.2. Nguyên nhân gây ra hội chứng Cushing
Vậy nguyên gây ra hội chứng Cushing là gì? Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các yếu tố sau góp phần lớn trong sự hình thành của hội chứng này:
– Bệnh Cushing do lượng hormone ACTH dư thừa của khối u ở tuyến yên sản xuất ra làm kích thích tuyến thượng thận sản xuất cortisol một cách quá mức: khối u tuyến yên này khiến cho người bệnh gặp các triệu chứng như đau đầu, nhìn mờ,… vì dây thần kinh thị giác bị chèn ép cùng một số triệu chứng khác vì có sự rối loạn của một số hormone do tuyến yên tiết ra.
– Hội chứng Cushing do sự tăng tiết cortisol gây ra bởi khối u ở vỏ thượng thận: đây thường là khối u lành tính, hiếm khi gặp khối u ác tính nhưng lại tiến triển nhanh và dễ trở nặng khiến cho các triệu chứng xuất hiện rầm rộ.
– Cushing vì sử dụng thuốc: đây là hậu quả của việc lạm dụng quá mức thuốc corticosteroid trong một thời gian dài không được kiểm soát. Hầu hết các trường hợp mắc hội chứng Cushing do nguyên nhân này và dễ gặp phải biến chứng nguy hiểm như: nhiễm trùng, suy kiệt rối loạn điện giải trầm trọng, suy thượng thận cấp, nhiễm trùng…
Cushing do thuốc chủ yếu do tổng liều dùng corticoid, thời gian điều trị hoặc thời gian bán hủy thuốc và thời gian dùng thuốc trong một ngày. Người dùng corticoid vào buổi chiều hoặc tối có nguy cơ bị hội chứng Cushing cao hơn so với người chỉ sử dụng corticoid 1 lần vào buổi sáng.
– Hội chứng tăng tiết ACTH ngoại sinh: vì sự xuất hiện của một khối u ác tính không do tuyến yên tiết ra như ung thư dạ dày, ung thư phổi tế bào nhỏ,…
1.3. Triệu chứng gợi ý mắc hội chứng Cushing
Nếu chưa biết triệu chứng của hội chứng Cushing là gì thì cần lưu ý, những hiện tượng sau sẽ gợi ý về hội chứng này:
Triệu chứng thường gặp ở người bị hội chứng Cushing
– Vùng trung tâm có tình trạng tích tụ mỡ.
– Chân tay bị teo cơ, yếu cơ.
– Da có những biến đổi bất thường: dễ bị bầm máu, rậm lông, da mỏng hơn bình thường, có các vết rạn da màu tím đỏ, mặt và lưng nổi nhiều mụn trứng cá,…
2. Tránh nhầm lẫn hội chứng Cushing với một số bệnh lý khác
Hội chứng Cushing cần được phân biệt để tránh nhầm lẫn với một số bệnh cấp tính, trầm cảm và béo phì:
– Béo phì: rất ít khi gặp béo phì nặng ở người mắc hội chứng Cushing. Người bị béo phì thường béo toàn thân còn hội chứng này chủ yếu gây béo ở phần thân của cơ thể.
– Trầm cảm: người bị trầm cảm thường tăng nhẹ cortisol niệu, bị rối loạn nhịp ngày đêm và không hề có các triệu chứng của hội chứng Cushing.
– Bệnh cấp tính: kết quả xét nghiệm bất thường và không thể dùng dexamethasone để ức chế vì sự điều chỉnh bài tiết ACTH đã bị phá vỡ bởi những stress chính như đau, sốt,…
3. Ảnh hưởng của hội chứng Cushing với cơ thể và hướng điều trị
3.1. Những ảnh hưởng của hội chứng Cushing đối với cơ thể
Sự dư thừa hormone cortisol ở hội chứng Cushing sẽ gây nên những hệ lụy nghiêm trọng cho cơ thể như:
– Vết thương khó lành, hệ miễn dịch bị suy yếu, cơ thể dễ bị nhiễm trùng.
– Nam giới bị giảm ham muốn tình dục, nữ giới bị rối loạn kinh nguyệt.
– Sức khỏe sinh sản suy giảm.
– Trẻ em bị chậm tăng trưởng, tâm thần, rối loạn cảm xúc.
– Nguy cơ cao với một số bệnh mạn tính như: tiểu đường, tim mạch, sỏi thận, loãng xương, cao huyết áp,…
3.2. Điều trị hội chứng Cushing
Muốn biết phương pháp điều trị hội chứng Cushing là gì với từng bệnh nhân trước tiên cần phải tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Sau khi đã giải quyết được vấn đề này, tùy vào mỗi trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ đưa ra chỉ định điều trị phù hợp như:
Nếu có triệu chứng, người bệnh nên khám chuyên khoa để chẩn đoán và biết cách điều trị hội chứng Cushing là gì
– Hội chứng Cushing khối u thượng thận: tiến hành phẫu thuật nội soi để lấy khối u. Trước và sau khi điều trị người bệnh cần phải được điều trị huyết áp một cách tích cực đồng thời có sự kiểm tra nồng độ cortisol huyết và điện giải đồ chặt chẽ để bồi phụ ngay, tránh xảy ra suy thượng thận cấp.
– Bệnh Cushing: hầu hết các trường hợp phát hiện khối u sẽ được phẫu thuật thành công. Nếu khối u nhỏ khó phát hiện thì giai đoạn đầu sẽ tiến hành điều trị nội khoa nhằm làm giảm triệu chứng của bệnh sau đó thực hiện các kỹ thuật cao hơn để phát hiện chính xác vị trí khối u.
– Hội chứng Cushing do thuốc: dùng thuốc không chứa corticoid thay thế. Nếu được chỉ định sử dụng glucocorticoid, người bệnh cần dùng đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, bệnh nhân còn cần được giải độc glucocorticoid để bảo vệ sự sống trước tình trạng suy thượng thận cấp.
4. Biện pháp phòng ngừa hội chứng Cushing
Để phòng ngừa nguy cơ mắc phải hội chứng Cushing cần:
– Tuyệt đối không tự ý mua thuốc điều trị viêm nhiễm, thuốc chống dị ứng tại nhà thuốc vì hầu hết chúng đều chứa thành phần corticoid.
– Nếu phải dùng thuốc corticoid để điều trị bệnh thì cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ, không được tự ý dừng thuốc đột ngột để tránh bị suy tuyến thượng thận cấp.
– Trước khi sử dụng bất cứ loại thuốc, thực phẩm chức năng, thuốc y học cổ truyền nào chưa rõ nguồn gốc, thành phần,… cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh tình trạng dùng phải thuốc có chứa corticoid.
Hy vọng những nội dung trên đây đã giúp quý khách hàng hiểu hội chứng Cushing là gì và biết cách để phòng tránh hội chứng này.
