Giảm cân đang là một vấn đề nghiêm trọng tại nhiều nước. Người tiêu dùng liên tục nhìn thấy những quảng cáo và tin tức về các trào lưu ăn kiêng, những sản phẩm được hứa hẹn sẽ giúp người dùng giảm cân hiệu quả, thần kỳ và thần tốc.
Cho rằng “trận chiến béo phì” đang ở ngay trước mắt và là tâm điểm đối với rất nhiều người khiến cho việc gầy ốm dường như lại trở thành một viễn cảnh tốt hơn. Tuy nhiên, thực tế là quá gầy cũng sẽ gây ra những vấn đề về sức khỏe.
Chất béo bị coi là nguyên nhân gây ra chứng thừa cân và béo phì. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại chất béo đều không tốt. Trên thực tế, việc chia tách và lưu trữ năng lượng (calo) như chất béo chỉ là một trong rất nhiều phương thức cơ thể chúng ta sử dụng thức ăn để hoạt động, hồi phục và phát triển.
Năng lượng có trong chất béo sẽ giúp bạn vượt qua một công việc căng thẳng hay tập luyện vất vả. Nó cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển não bộ, ngăn ngừa tình trạng viêm và đông máu. Chất béo cũng giúp bạn có mái tóc và làn da khỏe mạnh.
Vì vậy, việc giữ cân bằng là rất quan trọng để giúp duy trì một cơ thể khỏe mạnh.
Làm thế nào để biết mình bị thiếu cân?
Việc tính chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) có thể giúp xác định xem bạn có đang thiếu cân hay không. Công cụ tính online (trực tuyến) này có thể giúp bạn và bác sĩ tính BMI dựa trên trọng lượng và chiều cao của bạn. Nếu BMI nhỏ hơn 18.5, bạn đang nhẹ/thiếu cân. Bác sĩ cũng có thể xác định bạn có đang thiếu cân hay không dựa trên chiều cao, cân nặng, thực phẩm bạn ăn và mức độ hoạt động của bạn.
Tình trạng thiếu cân có thể gây ra những vấn đề gì?
Những người bị thiếu cân thường không hấp thụ đủ năng lượng để cung cấp cho cơ thể. Những người này cũng thường bị suy dinh dưỡng, do không nhận đủ lượng vitamin và khoáng chất từ thức ăn. Nếu bị thiếu cân, bạn sẽ phải đối mặt với những vấn đề sức khỏe sau:
- Tăng trưởng và phát triển bị ức chế. Điều này đặc biệt đúng ở trẻ em và thanh thiếu niên, những đối tượng mà cơ thể cần nhận đầy đủ chất dinh dưỡng để phát triển và khỏe mạnh.
- Xương dễ gãy. Thiếu vitamin D và canxi cùng với thiếu cân có thể làm xương yếu và loãng xương.
- Hệ miễn dịch kém. Khi không có đủ chất, cơ thể không thể lưu trữ dinh dưỡng và không đủ khả năng đối phó với bệnh tật. chất dinh năng lượng và cũng có thể gặp khó khăn trong chiến đấu bệnh tật. Hệ miễn dịch cũng khó phục hồi trở lại sau khi bị bệnh.
- Thiếu máu. Thiếu máu có thể xảy ra do thiếu sắt, thiếu folate và vitamin B12, có thể dẫn đến chóng mặt, mệt mỏi và nhức đầu.
- Các vấn đề về sinh sản. Ở phụ nữ, thiếu cân có thể dẫn đến kinh nguyệt không đều, thiếu kỳ kinh và vô sinh.
- Rụng tóc. Thiếu cân có thể làm tóc mỏng và dễ rụng. Nó cũng có thể khiến da khô, mỏng và dẫn đến các bệnh về răng miệng.
Nguyên nhân gì dẫn đến thiếu cân?
Thiếu cân có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân. Trong khi một số người thiếu cân vẫn khỏe mạnh về mặt thể chất, một số người khác lại có những vấn đề sức khỏe tiềm ẩn cần được điều trị, mà nguyên nhân có thể là:
- Do di truyền. Nếu bạn gầy từ khi còn học trung học và cả gia đình bạn đều gầy, rất có thể bạn bị gầy bẩm sinh do sự trao đổi chất cao hơn bình thường.
- Do điều kiện kinh tế-xã hội. Bạn và gia đình bạn có thể không đủ ăn do điều kiện kinh tế hoặc điều kiện công việc.
- Do hoạt động thể chất cường độ cao. Những vận động viên, những người làm công việc cần nhiều sức lực hoặc người năng động sẽ thường tiêu tốn nhiều calo hơn so với những người khác.
- Do bệnh tật. Bị ốm cũng có thể gây chán ăn và ảnh hưởng đến khả năng sử dụng, lưu trữ chất dinh dưỡng của cơ thể. Nếu giảm cân thường xuyên ngoài ý muốn, bạn nên đi kiểm tra xem có mắc bệnh gì không, chẳng hạn như bệnh tuyến giáp, bệnh tiểu đường, các bệnh về tiêu hóa hoặc thậm chí ung thư.
- Do thuốc. Một số loại thuốc có thể gây buồn nôn và giảm cân. Một số phương pháp điều trị, như hóa trị, có thể làm chán ăn và làm việc giảm cân thêm trầm trọng.
- Do tâm lý. Tâm lý cũng ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống. Các yếu tố như căng thẳng và trầm cảm có thể phá vỡ những thói quen ăn uống lành mạnh. Những lo lắng về ngoại hình cũng có thể dẫn đến rối loạn ăn uống. Nếu bạn đang gặp những rắc rối hay tổn thương về mặt tình cảm, hãy nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn và trợ giúp.
Có thể tăng cân một cách lành mạnh không?
Lên kế hoạch tăng cân nghe có vẻ giống như cơ hội để nuông chiều bản thân: bạn chỉ cần thưởng thức món khoai tây chiên hay gà rán thả giàn! Tuy nhiên, mọi chuyện lại không đơn giản như thế; tăng cân lành mạnh đòi hỏi bạn phải có phương pháp đảm bảo cân bằng chứ không phải chỉ đơn giản là tăng thêm lượng thức ăn vặt vào khẩu phần hằng ngày.
Mặc dù đồ ăn vặt có thể làm tăng cân, nó không giúp bạn giải quyết những vấn đề về thiếu hụt dinh dưỡng do thiếu cân. Hơn nữa, chất béo, đường và muối trong đồ ăn vặt có thể gây ra những tác hại đối với cơ thể. Để tăng cân lành mạnh, hãy thử những lời khuyên sau đây:
Bổ sung calo lành mạnh
Bạn có thể tăng lượng calo trong khẩu phần của mình mà không cần thay đổi hoàn toàn thói quen ăn uống, bằng cách bổ sung thêm các loại hạt, phô mai và các món ăn phụ tốt cho sức khỏe. Hãy thử hạnh nhân, hạt hướng dương hoặc bánh mì ngũ cốc nguyên hạt.
Chọn thức ăn giàu dinh dưỡng
Thay vì ăn thật nhiều đồ ăn vặt nhưng không chứa calo, hãy tập trung vào việc ăn các loại thực phẩm giàu chất dinh dưỡng. Những món ăn giàu protein có thể giúp phát triển cơ bắp. Những thực phẩm giàu carbohydrates, chẳng hạn như gạo nâu và các loại ngũ cốc khác cũng rất tốt. Điều này giúp cơ thể nhận được nhiều chất dinh dưỡng nhiều nhất có thể, ngay cả khi bạn đang chán ăn.
Ăn bữa nhẹ
Bạn có thể ăn các bữa ăn nhẹ hay bữa lỡ chứa nhiều protein và carbohydrate lành mạnh. Các lựa chọn như món trộn hỗn hợp hạt và trái cây, các sản phẩm có chứa protein hay đồ uống, bánh quy giòn với bơ đậu phộng. Ngoài ra, các món ăn nhẹ khác chứa “chất béo tốt” như các loại hạt và trái bơ cũng rất tốt cho tim.
Ăn các bữa ăn nhỏ
Nếu bạn đang bị chán ăn do thuốc hoặc do các vấn đề tâm lý, việc ăn một lần nhiều thức ăn sẽ không khả thi. Bạn có thể ăn nhiều lần, chia thành các bữa nhỏ trong ngày để tăng lượng calo hấp thụ vào cơ thể.
Tập thể dục
Nếu việc tập aerobic với cường độ cao đốt cháy calo và ngăn cản tăng cân, thì các môn thể dục như cử tạ hoặc yoga lại có thể giúp bạn tăng cân thông qua phát triển cơ bắp.
Trước khi bắt đầu chương trình tăng cân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ. Thiếu cân có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn không thể giải quyết bằng việc thay đổi chế độ ăn uống. Bác sĩ sẽ giúp bạn theo dõi tiến trình tăng cân và giúp bạn có những thay đổi lành mạnh.
