Hỗ trợ tự lập là gì?
Hỗ trợ tự lập là đã trở thành một khái niệm căn bản trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi. Trong xã hội người cao tuổi, cùng với sự mất đi tính tự lập và trở thành người cần được chăm sóc thì sẽ làm nảy sinh ra các vấn đề chăm sóc cho người thân trong gia đình, địa phương và toàn thể xã hội. Vì vậy, có thể nói việc khôi phục tính tự lập sẽ giải quyết được phần lớn các vấn đề trong chăm sóc sức khỏe người cao tuổi.
Hỗ trợ tự lập sẽ làm thay đổi công việc chăm sóc mà trước đây chủ yếu gồm 3 vấn đề chăm sóc như: thay bỉm (tã), cho ăn, cho tắm. Để có thể hỗ trợ tự lập thì cần các yếu tố như: nắm được các kiến thức cơ bản, dựa vào đó có thể đưa ra các lý luận chăm sóc và từ những kỹ thuật thực tiễn sẽ tích lũy được nhiều kinh nghiệm. Tổ hợp: Kiến thức cơ bản, lý luận và kinh nghiệm sẽ t ạo ra hình thức chăm sóc mang tính khoa học. Vì vậy, nghề chăm sóc cũng giống như tất cả các công việc mang tính chuyên môn khác. Có thể nói chăm sóc hỗ trợ tự lập sẽ đưa nghề chăm sóc sức khỏe thành một nghề có tính chuyên môn.
Theo WHO (Tổ chức Y tế Thế giới), sức khỏe không chỉ là tình trạng không bệnh tật của cơ thể mà còn là trạng thái thoải mái về cả mặt tinh thần và xã hội. Đây không phải là một phát ngôn đặc biệt của WHO mà chỉ là một định nghĩa được đúc kết dựa vào một sự thật là con người là một tổng thể được kết hợp bởi 3 yếu tố: thể chất, tinh thần và xã hội.
Vì vậy, đối với tự lập cũng được chia ra làm 3 nhân tố đó là: tự lập về thể chất, tự lập về tinh thần và tự lập về xã hội. Hơn nữa, đối với từng đối tượng như: trẻ khuyết tật, người khuyết tật hay người cao tuổi thì các vấn đề về tự lập lại khác nhau.
Vấn đề tự lập đối với từng đối tượng khác nhau
Với trẻ khuyết tật thì trẻ em sẽ tự lập về thể chất, sau đó trẻ sẽ dần dần tự lập về cả tinh thần lẫn xã hội và quá trình này được gọi là: Quá trình phát triển. Vì vậy, mục tiêu của hỗ trợ tự lập cho trẻ khuyết tật không chỉ là tự lập về thể chất mà còn phải hỗ trợ tự lập về cả tinh thần và xã hội. Vấn đề này được đề cập trong các lý luận cơ bản về chăm sóc trẻ khuyết tật và khi đối tượng của chúng ta là trẻ khuyết tật thì chúng ta phải bắt đầu từ đây.
Với người khuyết tật trưởng thành thì vấn đề là gì? Trong cuộc vận động vì cuộc sống tự tập của người khuyết tật đang diễn ra trên thế giới thì vấn đề tự lập của người khuyết tật trưởng thành chính là vấn đề tự lập về xã hội.Vì vậy, vào những năm 1970, 1980 người khuyết tật trên thế giới đã lên tiếng và đưa ra yêu cầu: Chúng tôi muốn sống tại địa phương và có một cuộc sống độc lập như những người bình thường khác. Có nghĩa là những người khuyết tật này đang muốn hướng tới tự lập về xã hội.
Và để có thể tự lập về xã hội thì những người khuyết tật này đã quyết tâm và bắt đầu tự lập về tinh thần. Với những người khuyết tật trưởng thành thì sự tự lập về thể chất sẽ bị dừng lại ở một mức độ nào đó, vì vậy tự lập về thể chất sẽ không còn là vấn đề nữa mà vấn đề cần quan tâm ở đây chính là tự lập về tinh thần và xã hội.
Với người cao tuổi, họ đã trải qua một hành trình dài tự lập về thể chất, tinh thần và xã hội nhưng khi bị mất đi sự tự lập về thể chất, họ cần sự chăm sóc của người thân và dần dần trở thành gánh nặng chăm sóc của gia đình.
Vì vậy, nhu cầu tự lập của người cao tuổi không phải là tự lập về tinh thần hay xã hội mà họ cần được hỗ trợ để có thể tự thực hiện được các động tác sinh hoạt thường ngày (ADL) và sắp xếp lại môi trường sống cho họ dễ sinh hoạt.
Khóa học này chúng tôi muốn chú trọng vào các động tác sinh hoạt thường ngày (activities of daily living – ADL). Nếu tự lập về ADL thì chất lượng cuộc sống (QOL) sẽ được nâng cao; tự lập về ADL thì các động tác sinh hoạt thường ngày kết hợp công cụ (instrumental activities of daily living – IADL) như: nấu nướng, mua sắm,… các hoạt động sinh hoạt mang tính phức tạp khác cũng có thể tự lập.
Trong hình minh họa trên, các vòng tròn biểu diễn thể chất, tinh thần và xã hội được vẽ một phần chồng lên nhau. Sự tự lập về thể chất sẽ ảnh hưởng đến sự tự lập về tinh thần. Khi đã tự lập về thể chất thì cũng đến gần một bước với tự lập về xã hội. Và sự tự lập về tinh thần sẽ ảnh hưởng đến sự tự lập về xã hội. Tất cả 3 nhân tố này có mối quan hệ tương tác với nhau. Hình ảnh trên biểu diễn mối quan hệ tương tác đó.
